Tắc ruột phân su

27/08/2021 Kiet Phan Bệnh thường gặp, Dị tật bẩm sinh thường gặp ở sơ sinh Chức năng bình luận bị tắt ở Tắc ruột phân su

Định nghĩa

  • Là tình trạng tắc ruột do nút phân su bít kín lòng ruột.
  • 10% là biểu hiện của bệnh xơ nang, 90% bệnh nhân bị tắc ruột phân su có liên quan đến xơ nang.

Chẩn đoán

Chẩn đoán trước sinh

  • Từ 3 tháng giữa và 3 tháng cuối thai kỳ thấy hình ảnh dãn hay tăng sáng các quai ruột.
  • Biến chứng của tắc ruột phân su có thể đưa đến giả nang ở bụng với vôi hóa thành nang.

Chẩn đoán sau sanh

Lâm sàng

  • Trẻ không đi tiêu phân su trong 12-24 giờ đầu sau sanh
  • Nôn, có thể nôn dịch vàng, trướng bụng.
  • Quan sát thấy vài quai ruột dãn 1/4 dưới bụng phải.
  • Thăm trực tràng chỉ thấy nút nhầy.
  • Trẻ có thể bị viêm phúc mạc kèm suy hô hấp và trướng bụng nếu thủng ruột.

Cận lâm sàng

  • XQ bụng không chuẩn bị có hình ảnh các quai ruột giãn (hình 1). Tuy nhiên, có thể không có mức nước hơi. Nếu có viêm phúc mạc, phân su bị vôi hóa có thể gặp ở trên bề mặt phúc mạc, thậm chí cả bìu. Ở hồi tràng, có thể có hình ảnh hẹp ruột trên phim chụp.
  • XQ đại tràng cản quang (hình 2).
  • Chẩn đoán di truyền học: khoảng trên 20 đột biến nhiễm sắc thể được định danh.
  • Immunoreactive trypsin trên giọt máu khô.
  • Test mồ hôi
Hình 1: XQ bụng tắc ruột phân su
“Nguồn: Escobar, 2019”.
Hình 2: A. Hình ảnh vi đại tràng chức năng. B. Hình ảnh kết thể phân su quánh đặc ở đoạn cuối ruột non
“Nguồn: Escobar, 2019”

Điều trị

Nursing

  • Rửa ruột bằng gastrographine, acétylcystéine (thành công 50%, nguy cơ thủng ruột 10%). Những chất cản quang ưu trương có thể gây mất nước đòi hỏi phải bù nước bằng đường tĩnh mạch.

Phẫu thuật:

  • Nghiệm pháp bơm rửa: nếu tắc ruột phân su không biến chứng: đặt 1 cathéther vào chỗ mở ruột, rửa với gastrographine, cho đến khi thấy nước đi xuống đến đoạn đại tràng nhỏ bên dưới.
  • Mở hồi tràng ra da: nếu sau khi bơm rửa không thấy ruột thông. Những trường hợp này cần được theo dõi kỹ về cân nặng, sự phát triển và tư vấn về dinh dưỡng. Sau đó có thể đóng hồi tràng sau 6 đến 8 tuần.

Tiên lượng và theo dõi

  • Tiên lượng gần của tắc ruột phân su khá tốt với tỉ lệ sống còn > 85 – 100%. Tiên lượng lâu dài của trẻ bị tắc ruột phân su có kèm xơ nang chủ yếu liên quan đến bệnh xơ nang (đây là bệnh lý có thể gây ra nhiều vấn đề hô hấp, tiêu hóa, gan mật tụy, huyết học, cơ xương khớp…)
  • Trẻ cần được tái khám theo dõi cả về ngoại khoa và nội khoa.

Tài liệu tham khảo

  • Phác đồ điều trị Bệnh viện Nhi Đồng 2
  • Escobar M.A.. and Caty M.G. (2019), Meconium Disease, Holcomb and Ashcraft’s Pediatric Surgery , 7th ed, Elsevier, pp. 517 – 535.
  • https://www.msdmanuals.com