Còn ống động mạch

Đại cương

  • Còn ống động mạch (PDA) (Hình 1) là một dị tật tim bẩm sinh xảy ra ngay sau khi sinh ở một số trẻ.
  • 1/5.000 – 1/2.000 trẻ sơ sinh sống.
  • 5-10% các trường hợp TBS (trừ trẻ sanh non), Nữ:nam = 3:1.
Hình 1: Còn ống động mạch

Nguyên nhân

  • Ống ĐM đóng sau sanh sẽ đóng về chức năng lúc 48 giờ tuổi, về giải phẫu lúc 3 tháng tuổi thành dây chằng ĐM bằng cách tăng nồng độ oxy máu và giảm nồng độ prostaglandin E2.
  • Sau sanh ống ĐM còn tồn tại do:
    • Sanh non nhất là < 30 tuần tuổi thai
    • Mẹ bị nhiễm Rubella trong lúc mang thai
    • Sanh ngạt
    • Mẹ sống ở vùng cao nguyên

Triệu chứng lâm sàng

  • PDA nhỏ: không triệu chứng
  • PDA lớn
    • Hay bị nhiễm trùng hô hấp dưới, xẹp phổi
    • Chậm tăng cân, sụt cân
    • Suy tim: thở nhanh, khó thở/gắng sức, phù, tiểu ít, vã mồ hôi, bú ăn kém, quấy khóc
  • Khám:
    • Mạch Corrigan (nẩy mạnh, chìm nhanh), mạch nhanh (suy tim)
    •  Hiệu áp lớn, HA tâm thu cao. Thở nhanh, co lõm ngực
    • Khám tim: tim to, thất trái tăng động, âm thổi liên tục, cường độ lớn, ở khoảng
      liên sườn II-III ngay dưới xương đòn trái, sờ có rung miêu tâm thu và tâm
      trương. T2 mạnh không tách đôi

Chẩn đoán

  • Chẩn đoán xác định dựa vào siêu âm tim
  • XQ tim phổi: diện tim bình thường hoặc lớn thất trái, nhĩ trái. Tuần hoàn phổi bình thường hoặc tăng chủ động. Động mạch phổi, quai ĐMC dãn.
  • ECG: bình thường hoặc lớn thất trái, lớn hai thất.
  • Siêu âm tim Doppler: đo đường kính ống động mạch, xác định chiều luồng thông, tình trạng tăng gánh thể tích thất trái, nhĩ trái, áp lực ĐMP, chức năng tim.

Điều trị

Nguyên tắc:

  • Đóng ống động mạch.
  • Phòng ngừa và điều trị biến chứng.

Nội khoa

  • Trong giai đoạn sơ sinh (dưới 15 ngày tuổi) đóng ống động mạch bằng thuốc
    Ibuprofen.

Đóng PDA bằng dụng cụ:

  • Điều kiện: PDA type A, B, C, D < 10 mmm (hình 2), chưa đảo shunt
  • PDA < 4mm: đóng bằng coils (Hình 3)
  • PDA 4-10 mm: đóng bằng Amplatzer
Hình 2. Phân loại Krichenko các biến thể hình thái của ống động mạch
Hình 3: Đóng ống động mạch bằng dụng cụ
  • Kiểm tra siêu âm tim sau đóng: 1 ngày, 1 tháng, 3 tháng, 12 tháng

Phẫu thuật

  • Chỉ định: PDA chưa đảo shunt, không đóng bằng dụng cụ được
  • Cột ống động mạch. (Hình 4)
Hình 4: Cột ống động mạch

Tái khám

  • Giới hạn hoạt động đối với trẻ trong khi trẻ hồi phục
  • Một tuần, 3 tháng , 6 tháng, 12 tháng sau mổ.

Tài liệu tham khảo

  • https://ctsurgerypatients.org/pediatric-and-congenital-heart-disease/patent-ductus-arteriosus
  • Constantine Mavroudis, Carl Backer, Richid F. Idriss. 2012. Pediatric Cardiac Surgery. Blackwell.
  • Mark Davenport, James D. Geiger. 2020. Operative Pediatric Surgery. London: CRC Press.
  • Mavroudis, Constantine, Backer, Carl Lewis (Eds.). 2015. Mavroudis, Constantine, Backer, Carl Lewis (Eds.). Springer.

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*